درباره ایمنی شناسی پزشکی (ایمونولوژی)

معرفی رشته

علم ایمونولوژی که به عنوان یکی از ارکان اساسی علوم پزشکی همواره و خصوصا” در دو قرن اخیر نقش بی بدیلی را در نجات جان انسان‌ها و حفظ و بهبود سلامت و کیفیت زندگی بشر ایفاء نموده است امروزه به ابزاری توانمند در دست دانشمندان و متخصصان برای مطالعه مکانیسم پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها تبدیل شده است. به خاطر پیشرفت‌های زیاد در چند دهه اخیر در زمینه ایمنی‌شناسی (Immunology) و انبوه دانش و اطلاعات نظری و عملی که در این رشته علمی فراهم گردیده است علم ایمنی‌شناسی به عنوان یک رشته علمی مجزا و مستقل از سایر علوم پایه شناخته شده است و به صورت یک بخش جداگانه در اغلب دانشکده‌های پزشکی دنیا و به صورت یک واحد جداگانه در آزمایشگاه بیمارستان‌ها اداره می‌شود. علاوه بر آن در اکثر دانشگاه‌های معتبر دنیا، دوره‌های آموزشی که منتهی به دانشنامه‌های علمی در سطوح کارشناسی ارشد و بالاتر می‌شود نیز دایر گردیده است.

در ایران نیز به منظور تامین نیروی انسانی متخصص و متعهد در رشته ایمنی‌شناسی و انجام خدمات تشخیصی-آزمایشگاهی بیماری‌ها و دستیابی به راه‌های تحقیق و تتبع در این علم و نیل به خودکفایی علمی، دوره‌های تحصیلات تکمیلی این رشته نیز در دانشگاه‌های واجد شرایط تاسیس و راه اندازی می‌گردد.

اگر چه امروزه به برکت توسعه و پیشرفت ایمونولوژی خاطره تلخ بیماریهای عفونی و رنج و آلام ناشی از مرگ و میر جمعیت‌های انبوه انسانی رنگ باخته است، اما هنوز وجود مشکلات و بیماریهایی نظیر سرطان‌ها، آلرژی‌ها، ناباروری‌ها، مشکلات دوران پیری و کهنسالی، بیماریهای نقص ایمنی مادرزادی، بیماری‌های خودایمن و موضوع پیوند اعضاء به عنوان معضلات بهداشتی و سلامت جامعه، آینده بسیار پرمسئولیتی را برای متخصصین این رشته به تصویر می‌کشد.

جایگاه شغلی

دانشجویانی که این دوره کارشناسی ارشد را با موفقیت به پایان می‌رسانند در آزمایشگاه‌های مراکز درمانی و بهداشتی در امر تشخیص آزمایشگاهی بیماری‌های عفونی و غیرعفونی خدمت خواهند نمود و نیز می‌توانند پروژه‌های تحقیقاتی را به اجراء بگذرانند، علاوه بر آن فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد ایمنی‌شناسی می‌توانند درصورت داشتن صلاحیتهای لازم، آموزش عملی (آزمایشگاهی) ایمنی‌شناسی را در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دیگر عهده دار شوند.

ضرورت و اهمیت این رشته

الف– نیاز جامعه به نیروی انسانی آموزش دیده در زمینه ایمنی‌شناسی، تا بتوانند تشخیص آزمایشگاهی بیماری‌ها را تا آنجا که مربوط به سنجش و ارزیابی متغیرهای سلولی و ملکولی سیستم ایمنی بدن می‌گردد با دقت لازم و استاندارد مطلوب عهده دار شوند. یک فارغ‌التحصیل رشته ایمنی‌شناسی می‌تواند در آزمایشگاه تشخیص طبی کار با دستگاه‌های ELISA، RIA وایمونوفلورسانس را عهده دار شود.

ب – نیاز جامعه در پزشکی جامعه نگر، به افراد با تحصیلات عالی در رشته ایمنی‌شناسی، برای مسائل مربوط به پیشگیری از بیماری‌ها با واکسیناسیون، ارزیابی واکسیناسیون و مصونیت، تحقیق در کـارآئی واکسن‌های جدید، تولید و ساخت واکسن‌ها، آنتی ژن‌ها، آنتی سرمها، آنتی بادی‌های منوکلونال و سایر فرآورده‌های ایمونولوژیک.

ج – انجام خدمات پژوهشی در مراکز دانشگاهها و مؤسسات و مراکز تحقیقاتی و آموزش ایمونولوژی عملی (آزمایشگاهی) به دانشجویان در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در صورت داشتن شرایط لازم.

وضعیت این رشته در کنکورهای ایران

کنکور کارشناسی ارشد وزارت بهداشت: این رشته در این کنکور ارائه می‌شود

کنکور کارشناسی ارشد وزارت علوم: این رشته در این کنکور ارائه نمی‌شود

کنکور کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد: این رشته در این کنکور ارائه نمی‌شود

کنکور دکتری وزارت بهداشت: این رشته در این کنکور ارائه می‌شود

کنکور دکتری وزارت علوم: این رشته در این کنکور ارائه می‌شود در گروه رشته‌های علوم پزشکی

کنکور دکتری دانشگاه آزاد: این رشته در این کنکور ارائه نمی‌شود

وضعیت رشته در گروه آموزشی دکتر بابک بلبلی: برای دوره کارشناسی ارشد خدمات ارائه می‌شود.

رشته‌های مجاز به شرکت در این رشته (در آزمون ارشد وزارت بهداشت)

کارشناسی ایمنی‌شناسی، ‌انگل‌شناسی پزشکی، باکتری‌شناسی، بیوشیمی، بیوتکنولوژی، میکروبیولوژی، زیست‌شناسی (با گرایش جانوری، سلولی مولکولی‌، میکروبیولوژی، و عمومی و یا ژنتیک)، علوم آزمایشگاهی، فیزیولوژی،‌ ویروس‌شناسی

دروس امتحانی، منابع و ضرایب آزمون کارشناسی ارشد

باکتری‌شناسی(۱)، بیوشیمی(۱)، ایمنی‌شناسی(۵)، زیست‌شناسی سلولی ملکولی(۲)، زبان(۲)